Καθώς η παχυσαρκία αποτελεί ένα μείζον θέμα παγκοσμίως, η ιατρική κοινότητα προσπαθεί να βρει τρόπους να την καταπολεμήσει. Οι τρόποι αυτοί πρέπει να είναι ακριβείς, αποτελεσματικοί και φυσικά με διάρκεια, δηλαδή όχι προσωρινοί. Η ειδική παθολόγος Δρ. Αναστασία Μαργούτα MD, MSc, PhD μας εξηγεί τι σημαίνει η παχυσαρκία, την επίπτωσή της στον ανθρώπινο οργανισμό και όσα πρέπει να γνωρίζουμε για τις ενέσιμες θεραπείες με GLP-1 για το διαβήτη που έχουν χρησιμοποιηθεί για την απώλεια βάρους.
Η παχυσαρκία ως νόσοςΩς παχυσαρκία ορίζουμε την συσσώρευση μεγάλης ποσότητας σωματικού λίπους στο ανθρώπινο σώμα, που σαφώς μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την υγεία. Αναγνωρίστηκε ως νόσος πριν από περίπου μισό αιώνα και πλέον αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα χρόνια προβλήματα υγείας παγκοσμίως.
Το αν ένα άτομο είναι παχύσαρκο, υπέρβαρο ή όχι υπολογίζεται με τη μέτρηση του σωματικού του λίπους. Ωστόσο, επειδή αυτή είναι δύσκολη διαδικασία που χρειάζεται εξειδικευμένο εξοπλισμό, γι' αυτή τη δουλειά κατά κανόνα χρησιμοποιείται ο "Δείκτης Μάζας Σώματος" (ΔΜΣ). Για τον υπολογισμό χρειάζεται μόνο το σωματικό βάρος και το ύψος του κάθε ατόμου. Υπάρχουν διάφορες εφαρμογές στο διαδίκτυο που φροντίζουν για τον υπολογισμό του δείκτη αυτού. Οι τιμές του ΔΜΣ από 25-30 αντιστοιχούν σε υπέρβαρο άτομο, και άνω του 30 σε παχύσαρκο.
Μελέτη που πραγματοποιείται από το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών προσπαθεί να χαρτογραφήσει το ζήτημα στις πραγματικές του διαστάσεις. Τα νούμερα "μιλούν" από μόνα τους, καθώς ποσοστό άνω του 50% των ενήλικων Ελλήνων (και συγκεκριμένα το 63%) είναι παχύσαρκοι. Το φαινόμενο είναι ιδιαίτερα έντονο, καθώς η χώρα μας είναι πρώτη στην ΕΕ στην παιδική παχυσαρκία, και στις πρώτες θέσεις στην παχυσαρκία των ενηλίκων. Επιπλέον, σύμφωνα με δεδομένα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) από το 2019, το 37,9% των Ελλήνων ενηλίκων είναι υπέρβαροι και το 24,9% είναι παχύσαρκοι. Το 44% των Ελλήνων και το 30,8% των Ελληνίδων είναι υπέρβαροι, ενώ τα δύο φύλα εμφανίζουν τα ίδια ποσοστά παχυσαρκίας: ένας στους τέσσερις Έλληνες και μία στις τέσσερις Ελληνίδες ανήκουν σε αυτή την κατηγορία.
Play VideoΤι είναι τα αντιδιαβητικά φάρμακα GLP-1 και πώς δρουνΔιάφορες φαρμακευτικές μέθοδοι, παράλληλα με τα απαραίτητα υγιεινοδιαιτιτικά μέτρα και την αλλαγή του τρόπου ζωής, έχουν δοκιμαστεί κατά καιρούς για τη ρύθμιση του διαβήτη. Η τελευταία τάση είναι αντιδιαβητικά φάρμακα τα οποία ονομάζονται αγωνιστές GLP-1. Παρακάτω θα αναλύσουμε εύκολα και γρήγορα πώς λειτουργούν αυτά τα φάρμακα, δηλαδή ποιος είναι ο κύριος μηχανισμός τους.
Τα GLP-1 ανήκουν στην κατηγορία των ινκρετινικών αγωγών. Είναι ενέσιμα φάρμακα που χορηγούνται με ειδικά συστήματα χορήγησης (πένες) μία φορά κάθε 24 ώρες ή μία φορά κάθε 7 ημέρες. Είναι ισχυρά υπογλυκαιμικά φάρμακα: Όσο πιο υψηλή είναι η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c), τόσο πιο πολύ αποδοτικά είναι, με παράλληλο ελάχιστο κίνδυνο υπογλυκαιμιών.
Τι είναι το ινκρετινικό φαινόμενο, γιατί αποτελεί τον κύριο μηχανισμό δράσης αυτών των φαρμάκων; Η ορμόνη GLP-1 που εκκρίνεται από τα κύτταρα του γαστρεντερικού σωλήνα κάθε φορά που τρώμε, επικοινωνεί με τα β-κύτταρα του παγκρέατος που παράγουν ινσουλίνη. Προκαλεί με αυτόν τον τρόπο την ενεργοποίηση και έκκριση της ορμόνης ινσουλίνης από το πάγκρεας. Βασικός στόχος της ινσουλίνης και ο βασικότερος ρόλος της που ο οργανισμός μας την χρειάζεται είναι γιατί ωθεί την γλυκόζη και τα σάκχαρα των φαγητών που τρώμε να μπουν μέσα στα κύτταρα και να μετατραπούν σε ενέργεια. Έτσι, δεν παραμένει υψηλή η γλυκόζη στο αίμα και δεν δημιουργεί φαινόμενα υπεργλυκαιμίας.
Στα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 (ΣΔτ2) το φαινόμενο αυτό είναι διαταραγμένο, με συνέπεια την επιδείνωση της υπεργλυκαιμίας. Με τα GLP-1 στην ουσία αποκαθιστούμε την ενδογενή έλλειψη αυτών των ορμονών - και μάλιστα σε πολύ υψηλότερα επίπεδα σε σχέση με το "φυσιολογικό" - οπότε "διορθώνεται" το διαταραγμένο ινκρετινικό φαινόμενο και άρα βελτιώνεται ο μεταβολισμός της γλυκόζης. Με αυτόν τον τρόπο αποκαθίσταται η ευγλυκαιμία, δηλαδή οι φυσιολογικές τιμές γλυκόζης στο αίμα.
Αντιλαμβάνεται, λοιπόν, κανείς πως αυτά τα φάρμακα λαμβάνονται κυρίως από ανθρώπους πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Τα φάρμακα αυτά έχουν επιδείξει τις ευεργετικές τους επιπτώσεις τόσο στη ρύθμιση της γλυκόζης χωρίς την ανεπιθύμητη ενέργεια της υπογλυκαιμίας, όσο και στην πρόληψη καρδιαγγειακών και νεφρικών επιπλοκών σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη.
Τα φάρμακα αυτά κυκλοφορούν είτε μόνα τους είτε σε συνδυασμό με βασική ινσουλίνη (για όσους ήδη την λαμβάνουν ώστε να ρυθμίσουν τον Διαβήτη τους) και τα λαμβάνει κανείς είτε σε ημερήσια είτε σε εβδομαδιαία βάση.
Η Semaglutide (σεμαγλουτίδη), η οποία αναπτύχθηκε ως φάρμακο για την αντιμετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη παρουσίασε από τις πρώτες ήδη μελέτες έγκρισης σημαντική απώλεια βάρους στους ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη. Αυτό διέγειρε το ενδιαφέρον των επιστημόνων για να ψάξουν περισσότερο τα ευεργετικά οφέλη του φαρμάκου σε ασθενείς με παχυσαρκία και μεταβολικό σύνδρομο. Τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά. Χαρακτηριστικά αναφέρεται πως η απώλεια βάρους στο 1/3 των ασθενών στην ομάδα της Semaglutide έφτανε στο 20% του αρχικού βάρους, ποσοστό που αγγίζει τα αποτελέσματα παρεμβάσεων 1-3 χρόνια μετά από χειρουργική γαστρεκτομή. Ήδη φαρμακευτικές εταιρείες έχουν προχωρήσει σε ένα νέο φάρμακο που είναι η τιρζεπατίδη. Κυκλοφορεί σε λίγες χώρες προς το παρόν, ενώ αναμένεται να έρθει στην χώρα μας το ερχόμενο έτος.
Σε αυτό το σημείο να αναφερθεί πως οι ανεπιθύμητες ενέργειες της σεμαγλουτίδης είναι κυρίως γαστρεντερικές διαταραχές (ναυτία, διάρροια, έμετος και δυσκοιλιότητα) αλλά είναι σχετικά ήπιες. Σε ελάχιστα περιστατικά έχουν αναφερθεί λίθοι στα χοληφόρα επίσης μάλλον ως παρενέργεια του φαρμάκου.
Αποτελούν, λοιπόν, οι ουσίες αυτές τη "θεραπεία" της παχυσαρκίας; Σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να το πούμε αυτό - τουλάχιστον όχι μέχρι να γίνουν σχετικές μελέτες στον ευρύτερο πληθυσμό που θα δώσουν ενδεχομένως το "πράσινο φως" για χρήση τους στην παθογόνο παχυσαρκία. Άλλωστε ας μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για φάρμακο και για αυτό τον λόγο σε καμία περίπτωση κάποιος δεν πρέπει να λαμβάνει σκευάσματα χωρίς την σύμφωνη έγκριση του παθολόγου του.
ΠΗΓΗ: capital.gr